โครงการโรงเรียนทางเลือกสำหรับเด็กออกกลางคัน
ในรอบ 10 ปีที่ผ่านมามีเด็กและเยาวชนหลุดจากระบบการศึกษาไปกว่า 2 ล้านคน (สภาการศึกษาแห่งชาติ, 2552) นอกจากนี้ยังมีเด็กที่มีปัจจัยเสี่ยงจากฐานะความยากจน สภาพครอบครัว ผลการเรียน และปัญหาพฤติกรรมอื่นๆ อีกที่อาจหลุดจากระบบการศึกษาก่อนจบ ม.3 อีกปีละหลายแสนคน เด็กๆเหล่านี้นอกจากจะถูกจำกัดศักยภาพและโอกาสในแง่ของ การเป็นกำลังแรงงานที่มีคุณภาพให้แก่ท้องถิ่นและประเทศชาติแล้ว ยังเป็นกลุ่มเด็กที่อาจก่อปัญหาสังคมได้อีกมากมาย ทั้งปัญหาการก่ออาชญากรรมเนื่องจากภาวะบีบคั้นทางเศรษฐกิจ ปัญหาการติดเหล้าและใช้ยาเสพติดจากความเครียดในชีวิต ตลอดจนปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อมจากสภาพการใช้ชีวิตแบบเสี่ยง ตัวเลขของโครงการติดตามสภาวการณ์เด็กและเยาวชนรายจังหวัดหรือ โครงการ Child Watch ได้ชี้ถึงปัญหาเหล่านี้อย่างชัดเจน ทั้งจำนวนคดีอาชญากรรมโดยเยาวชนปีละหลายหมื่นราย ไปจนถึงจำนวนแม่วัยรุ่นปีละกว่าแสนคนที่สร้างปัญหาสังคมตามมาอีกมาก
วิธีการช่วยเหลือดูแลเด็กเหล่านี้ทั้งที่หลุดจากระบบการศึกษาไปแล้วและ ที่มีความเสี่ยงจะหลุดจากระบบการศึกษา วิธีการหนึ่งคือการมี “โรงเรียนทางเลือก” ที่เป็นความร่วมมือระหว่างหน่วยงานการศึกษากับชุมชนในให้โอกาสเด็ก ที่ออกกลางคันได้กลับมาเรียนจนจบและสามารถพัฒนาตนเองต่อไป ได้จนเต็มศักยภาพ ซึ่งปัจจุบันมีตัวแบบโรงเรียนทางเลือกเช่นนี้ที่ประสบความสำเร็จอยู่ใน บางพื้นที่ของประเทศ เช่น ที่ “โฮงฮียนจาวบ้าน” ศูนย์การเรียนนอกระบบโรงเรียนบ้านแม่จัน(เชียงแสนประชานุ-สาสน์) อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 ซึ่งได้พัฒนาหลักสูตรทางเลือกสำหรับเด็กที่หลุดออกจากระบบขึ้น และเปิดโอกาสให้เด็กกลุ่มนี้กลับมามีโอกาสในการเรียนรู้ในระดับปกติ เหมือนนักเรียนทั่วไป จนกระทั่งกระทรวงศึกษาธิการยกย่องให้เป็น 1 ใน 5 โครงการที่มีการจัดการศึกษาได้ยอดเยี่ยม
จึงเป็นที่มาของการเสนอโครงการโรงเรียนทางเลือกสำหรับเด็กออกกลางคัน เพื่อถอดบทเรียนความสำเร็จจากการริเริ่มเช่นนี้ ตลอดจนการขยายผลผ่านโรงเรียนเครือข่าย เพื่อเป็นตัวแบบสำหรับ การขยายผลและเพิ่มโอกาสให้เด็กที่ออกกลางคันในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป
.jpg)
สพฐ.และยูเอ็ดดูงานโฮงเฮียนจาวบ้าน.JPG)